لاپارسکوپی

لاپاراسکوپی رحم

عمل لاپاراسکوپی به‌منظور درمان مشکلات رحمی از جمله جراحی هیسترکتومی یا درآوردن رحم، عمل میومکتومی یا برداشتن فیبروم‌های رحمی استفاده می شود. 

لاپاراسکوپی تخمدان

کلیه اعمال جراحی مربوط به مشکلات تخمدان از جمله کیست‌های تخمدان، توده‌های تخمدانی، آندومتریوز و هیدروسالپنگ نیز با لاپاراسکوپی قابل انجام است.

لاپاراسکوپی تشخیصی و جراحی

لاپاراسکوپی یک عمل کم تهاجمی و یکی از مراحل بررسی و درمان ناباروری است که است که با ایجاد برش کوچک در شکم، می تواند به تشخیص و درمان بسیاری از علل ناباروری زنان از جمله کیست تخمدان، فیبروئید، چسبندگی، عفونت و آندومتریوز کمک نماید. زمانی که آزمایش‌های غیرتهاجمی نظیر سونوگرافی (USG) یا هیستروسالپنگوگرافی (HSG)یا عمل هیستروسکوپی قادر به تشخیص ناهنجاری‌ها و علت بیماری‌ها نباشند، لاپاراسکوپی تشخیصی به کار می رود.

در زمان استفاده از لاپاراسکوپی برای تشخیص و درمان علت ناباروری، معمولاً اقداماتی همچون نمونه‌برداری از بافت تخمدان و رحم، بررسی و درمان عفونت‌ها و بیماری التهابی لگن (PID)، باز کردن لوله‌های رحمی و... انجام می‌شود.

عمل لاپاراسکوپی یک جراحی خاص همراه با بیهوشی کامل است که باید توسط تیم پزشکی متبحر انجام شود. روش کار به شرح زیر می باشد:

1. 1. با آغاز فرایند لاپاراسکوپی و تزریق وریدی مایعات یا دارو و آرام‌بخش، لوله تنفسی و سوند برای بیمار تعبیه می‌شود.
   2. ابتدا یک برش کوچک در نزدیکی ناف یا استخوان لگن به منظور پمپ کردن گاز دی اکسید کربن به داخل شکم یا لگن ایجاد می شود.
   3. بعد از برش، پزشک با لوله های باریکی که تروکار نام دارند، گاز را وارد ناحیه مورد نظر می کند. این کار منجر به جدا شدن دیواره شکم از اندام ها و در نتیجه بهتر دیده شدن اندام ها هنگام جراحی می شود.
   4.  پس از خارج کردن لوله گاز، پزشک اقدام به وارد کردن دستگاه لاپاراسکوپ به ناحیه مورد نظر می نماید. این دستگاه دارای تلسکوپی می باشد که هنگام ورود به بدن، تصاویر ویدئویی زنده از محل جراحی را در مانیتور ویدئویی نمایش می‌دهد. پزشک با چرخاندن و کنترل دستی دوربین، تمام جزئیات لگن و رحم را روی مانیتور رصد می‌کند.
   5. سپس جراح با ورود لاپاراسکوپ به بدن و بررسی اندام‌ها، نمونه‌برداری از بافت (بیوپسی) یا درمان بیماری و تخلیه کیست را انجام می دهد.
   6. حین برخی از عمل‌ها، ممکن است یک درن جراحی در داخل حفره شکم قرار داده شود تا مایعات اضافی بدن از طریق آن خارج شود. گازهای وارد شده به حفره بدن نیز قبل از بسته‌شدن برش‌ها، از بدن خارج می‌شوند.
   7. با اتمام جراحی و تخلیه گاز دی اکسید کربن، محل عمل بخیه و بانداژ می شود. به علت کوچک بودن زخم‌ها، بیمار در مدت کوتاهی بهبود می‌یابد. حداقل زمان جراحی لاپارسکوپی حدود 30 تا 90 دقیقه و در صورت درمان عارضه‌هایی مانند آندومتریوز بیش از این است.
   8. درنهایت با انتقال بیمار به بخش ریکاوری، بسته به نوع بیهوشی و واکنش بدن فرد به جراحی می‌توان پس از 2 تا 4 ساعت بیمارستان را ترک کرد. در واقع، لاپاراسکوپی یک جراحی روزانه است که فرد در همان روز عمل مرخص می‌شود.

• انجام بیوپسی یا نمونه‌برداری بافتی از بافت‌های داخلی بدن
• تخلیه بافت‌های غیرطبیعی و مضر همچون آندومتریوز (ضخیم شدن دیواره رحم) یا فیبروم رحم (میومکتومی)
• ریشه‌یابی علت بروز برخی علائم
• خارج‌سازی غدد لنفاوی و دیگر بافت‌های مشابه
• برداشتن یک بخش یا کل تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ به تشخیص پزشک
• تخلیه و خارج‌سازی کامل رحم یا قسمت‌های آسیب‌دیده آن (هیسترکتومی)
• درمان کیست تخمدان (سیستکتومی) و هر نوع توده غیرطبیعی در ارگان‌های تناسلی داخلی
• تخلیه توده‌های سرطانی رحم و تخمدان و هر نوع تومور مضر در لگن و شکم
• تشخیص و درمان بارداری خارج رحمی
• علت‌یابی و درمان دردهای مزمن و غیرطبیعی در ناحیه لگن
• تشخیص برخی مشکلات باروری
• نمونه‌برداری از تخمک‌ها برای استفاده در لقاح آزمایشگاهی

افرادی که شرایط زیر را داشته باشند، نمی توانند لاپاراسکوپی انجام دهند:

• بانوان یائسه
• افراد دارای اضافه‌وزن شدید
• مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی
• زنان دارای سابقه عمل جراحی در ناحیه شکم

قبل از انجام جراحی لاپاراسکوپی رعایت موارد زیر الزامی است:

• ناشتا بودن به مدت 6 تا 8 ساعت
• استحمام شب قبل از عمل
• آگاه کردن پزشک از وجود لنز چشمی یا هرگونه پروتزی در بدن نظیر پروتز لگن، سینه و زانو
• در صورت امکان، اجرای اقدامات لازم جهت خارج کردن لنزچشمی و پروتزها قبل از عمل
• تخلیه روده با مصرف دارو یا پودرهای ملین 48 ساعت قبل از عمل، به‌خصوص در افرادی با سابقه چسبندگی شدید لگن یا افراد مشکوک به اندومتریوز
• آگاه کردن پزشک از سابقه بیماری‌های قبلی نظیر آلرژی به داروی بیهوشی یا داروهای خاص دیگر

*قابل توجه است در بانوان حتی الامکان می‌بایست زمانی غیر از هفته عادت ماهانه را برای جراحی انتخاب نمود. البته در شرایط اضطراری در دوره پریود نیز لاپاراسکوپی انجام می‌شود.

• تشخیص و درمان ناباروری
• بیماری التهابی لگن  (PID)
• آبسه لگن یا کبد
• چسبندگی لگن
• سرطان تولید مثل
• اندومتریوز
• حاملگی خارج رحمی
• کیست تخمدان
• فیبروم‌ها و تومورهای غیرسرطانی درون یا اطراف رحم

• هیسترکتومی یا برداشتن رحم
• برداشتن تخمدان‌ها؛ جهت درمان اوفورکتومی
• برداشتن کیست تخمدان؛ جهت درمان کیست تخمدان و تومورهای تخمدان‌ها
• برداشتن فیبروئیدها؛ جهت درمان میوم‌ها (فیبروم‌های رحم) از طریق برداشتن آن‌ها یا مسدود کردن جریان خون متصل به فیبروئیدها
• تخریب بافت اندومتر جهت درمان اندومتریوز و بهبود دردهای لگنی شدید هنگام پریود و افزایش احتمال حاملگی خودبه‌خود
• از بین بردن چسبندگی؛ جهت رفع چسبندگی لوله‌ها، رحم و تخمدان‌ها

از جمله سایر کاربردهای لاپاراسکوپی رحم و تخمدان می‌توان موارد ذیل را برشمرد:

• جهت حفظ باروری و حفظ عملکرد سیستم تولید مثل خانم‌ها
• جهت درمان بارداری‌های خارج از رحم
• جهت درمان افتادگی رحم
• جهت درمان سرطان نظیر برداشتن بخشی از غدد لنفاوی برای درمان
• جهت سوزاندن و از بین بردن تعدادی از کیست‌های ریز تخمدان و به تبع آن، بهبود پاسخدهی به دارو، تنظیم اختلالات هورمونی، کاهش هورمون تستوسترون، بازگشت تخمک‌گذاری و تنظیم سیکل قاعدگی
• جهت بستن لوله‌های فالوپ به منظور داشتن یک روش جلوگیری دائم و کامل
• جهت کاشت جنین در رحم در صورت بروز مشکلات دهانه رحم
• جهت برداشتن تخمک یا تخمک‌گیری در برخی موارد خاص

جهت بهبود سریع تر بهتر است بیمار اقدامات زیر را پس از عمل لاپاراسکوپی انجام دهد:

• اجتناب از فعالیت زیاد و ورزش کردن تا یک هفته
• خودداری از انجام کارهای سخت تا 1 الی 2 روز
• پرهیز از بلند کردن اشیای سنگین به مدت 3 هفته
• مصرف مسکن و آنتی‌بیوتیک‌های تجویزشده برای جلوگیری از عفونت‌های احتمالی
• شست‌وشو و خشک کردن محل برش‌ها با آب و صابون و حوله مناسب
• عدم رانندگی طی 24 ساعت پس از عمل
• پرهیز از مصرف نوشیدنی های گازدار و الکلی تا 24 ساعت بعد از جراحی
• خودداری از رابطه جنسی به مدت یک هفته
• مصرف غذاهای سبک و مقوی

در صورت مشاهده علائم زیر، بیمار باید به پزشک مراجعه نماید:

• خون‌ریزی شدید واژینال
• خون‌ریزی شدید از جای زخم‌ها
• تب و لرز
• درد قفسه سینه و تنگی نفس
• قرمز شدن و ترشح مایع از محل زخم‌های جراحی
• استفراغ
• درد شکمی شدید یا تشدیدشونده