انتقال جنین


پس از لقاح آزمایشگاهی در عمل میکرو اینجکشن، جنین های تشکیل شده به رحم انتقال داده می شود که به آن کاشت جنین نیز گفته می شود. انتقال جنین به دو شکل جنین فریز شده (FET) و جنین تازه (fresh) انجام می شود و می بایست پیش از انتقال، رحم مادر آمادگی لازم را داشته باشد.

 

  • انتقال جنین شامل جداسازی تخمک از تخمدان های یک خانم و لقاح آن اسپرم در آزمایشگاه است.
  • پس از انتقال، جنین به رشد ادامه می دهد و از مرحله 8-6 سلولی به مرحله 16 سلولی به نام مورولامی رسد.
  • تقسیم سلولی ادامه دارد و جنین از مرحله مورولا به مرحله بلاستوسیست (حدودا 100) سلولی می رسد.
  • بلاستوسیست شروع به خروج از پوسته خود می کند که به این کار هچینگ می گویند.
  • مرحله هچینگ ادامه دارد و جنین شروع به چسبیدن به دیواره رحم می کند.
  • چسبندگی بلاستوسیست به دیواره رحم عمیق تر می شود و لانه گزینی شروع می شود.
  • لانه گزینی در دیوار رحم ادامه می یابد.
  • لانه گزینی کامل می شود، تمایز جفت و جنین شروع می شود.
  • هرمون BHCG شروع به ترشح به خون می کند.
  • تداوم رشد جنین و تداوم ترشح BHCG به خون
  • تداوم رشد جنین و تداوم ترشح BHCG به خون
  • مقدار BHCG در خون به حدی می رسد که با آزمایش خون قابل شناسایی باشد.

 

  • طی عمل پانکچر (تخمک گیری) تخمک ها جمع آوری می شوند و پس از آماده سازی در آزمایشگاه جنین شناسی و شستشوی اسپرم ها، عمل لقاح انجام می شود. با گذشت چند روز از تخمک گیری (معمولا 3 الی 5 روز)، جنین های تشکیل شده بررسی می شوند و در صورتی که کیفیت مطلوبی داشته باشند، به رحم منتقل می شوند. اگر تعداد جنین های با کیفیت زیاد باشد، تعدادی از جنین ها که انتقال داده نمی شوند، فریز می شوند و سپس زمان انتقال، پس از ذوب شدن به رحم منتقل می شوند که در این صورت دشواری و استرس کمتری نسبت به تلاش اولیهIVF  را برای زوجین به همراه دارد. به علاوه، در صورت تشخیص پزشک جهت شروع روش FET، هر سه روز یکبار به مدت 2 الی 3 هفته تزریق‌ها و داروهای خوراکی مختلفی برای ضخیم شدن دیواره رحم به منظور آمادگی بارداری تجویز می‌گردد که بسته به خصوصیات هر شخص، نوع داروها و میزان آن متفاوت است.

    لازم به توضیح است که زمان انتقال باید آندومتر رحم مادر آمادگی کامل جهت پذیرش جنین ها را داشته باشد یعنی به ضخامتی مناسبی رسیده باشد که معمولا پزشک با تجویز دارو این کار را انجام می دهد.

    عمل انتقال بدین صورت انجام می شود که پس از آماده سازی اولیه و شستشوی واژن از ترشحات، جنین های تشکیل شده از طریق یک کاتتر طریف و به طور سرپایی در اتاق عمل مرکز درمان ناباروری رویا به داخل حفره رحم انتقال داده می شود. این عمل بدون درد است و نیازی به بیهوشی و مسکن ندارد. همچنین بهتر است این عمل با هدایت سونوگرافی انجام شود که در یان صورت باید مثانه پر باشد.

    در خصوص تعداد جنین هایی که انتقال داده می شود، با توجه به کیفیت و تعداد جنین ها، در صورتی که سن مادر کمتر از 30 سال باشد، حداکثر دو جنین منتقل می شود اما اگر سن مادر بین 30 و 35 سال باشد، حداکثر سه جنین و در صورتی که سن مادر بالاتر از 35 سال باشد، تا 4 جنین را نیز می توان استفاده کرد. در هر شرایط با تو صلاحدید جنین شناس و بر اساس کلیه شرایط موجود، بهترین تصمیم اخذ می شود.  

 

یکی از موضوعات مهم این است که انتقال جنین فریز شده بهتر است یا جنین تازه. در تحقیقات بسیاری مشخص شده است که میزان موفقیت باروری پس از انتقال جنین تازه و جنین فریز تفاوت چندانی ندارد. این موضوع تنها بستگی به کیفیت جنین ها و سن مادر دارد. هر چه سن مادر بالاتر می رود، احتمال باروری کم می شود طوریکه احتمال بارداری پس انتقال جنین، در سنین پایین تر از 35 سالگی حدود 40 درصد و در سنین بالای 40 سال ممکن است این عدد به 10-15 درصد نیز برسد.

*در صورت استفاده از جنین اهدایی نیز هر دو شکل انتقال جنین فریز شده یا جنین تازه ممکن است استفاده شود.

 

  • بررسی آندومتر برای اطمینان از شکل مناسب رحم که باید دارای نمای سه خطری باشد
  • بررسی ضخامت آندومتر که این عدد در افراد مختلف بین 5.6 تا 7 میلیمتر به بالا می باشد.
  • بررسی حفره آندومتر جهت عدم وجود مایع
  • بررسی تخمدان ها از لحاظ تخمک گذاری تا تخمک گذاری در زمان مناسب صورت گیرد.

 

گرید شاخص تعیین کیفیت جنین است و اهمیت بسیاری در انتقال جنین دارد. هر قدر کیفیت جنین بالاتر باشد، احتمال حاملگی نیز بیشتر است.

48 ساعت پس از انجام لقاح در آزمایشگاه جنین تشکیل می شود.

در روز دوم جنین باید دو تا چهار سلول داشته باشد این سلول ها باید مرتب و منظم و یک اندازه بوده و قطعات سیتوپلاسمی در لابه لای آن ها نباشد.

در روز سوم تعداد سلول ها به 6 تا 13 سلول می رسد و روز چهارم بین 16 تا 32 سلول است.

در روز پنجم جنین تغییر کرده و یک حفره با لایه سلولی در آن ایجاد می گردد که جفت را می سازد. این سلول ها ارتباط خونی با آندومتر را برقرار می کنند.

انواع گرید

گرید A: جنین عالی

گرید B:  گرید متوسط

گرید C:  جنین ضعیف

گرید A به B: جنین خیلی خوب

گرید Bبه C : جنین نسبتا ضعیف

 

  • در صورت انتقال جنین تازه، آمپول پروژسترون را طبق دستور پزشک معالج از زمان تخمک گیری تا روز انتقال تزریق کنید.
  • در صورت انتقال جنین فریز ، داروهای تجویز شده جهت آماده سازی آندومتر را تا روز انتقال و بعد از آن ادامه دهید.
  • از زمان تخمک گیری تا انتقال جنین از رابطه زناشویی خودداری کنید.
  • جهت انتقال جنین لازم نیست ناشتا باشید.
  • شب قبل از انتقال جنین حتما دوش بگیرید.
  • در صورتی که عمل انتقال به دلایلی از جمله تشکیل نشدن جنین، کیفیت پایین جنین، مناسب نبودن ضخامت آندومتر یا بروز عوارض عمل میکرو مانند تجمع مایع در شکم، کنسل شود، جهت انجام اقدامات بعدی با جنین شناسان مرکز رویا و پزشک معالج خود در ارتباط باشید .
  • در صورتی که انتقال جنین انجام نشود و جنین ها فریز شوند، حدودا 2-3 ماه بعد قابل انتقال هستندو زمان مراجعه بعدی نیز مشخص می شود.

 

  • کلیه داروهای تجویز شده را مطابق دستور پزشک مصرف مصرف نمایید.
  • پس از انتقال جنین، تا سه روز استراحت نسبی داشته باشیدو از انجام فعالیت های سنگین و غیرضروری پرهیز نمایید.
  • پس از انتقال جنین، استحمام کوتاه مدت بلا مانع است.
  • 17-15 روز بعد از عمل انتقال جنین، تست بارداری انجام دهید. تا زمان انجام تست بارداری، از انجام فعالیت های سنگین و رابطه زناشویی خودداری کنید.
  •  در صورتی که نتیجه تست منفی بود، 48 ساعت بعد مجددا تکرارکنید. در صورت منفی بودن آزمایش دوم، داروها را طبق دستور پزشک قطع نمایید.
  • در صورتی که جواب تست حاملگی مثبت بود، داروها را طبق روال ادامه داده و در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه کنید.
  • در صورت سابقه ابتلا به سرفه و یبوست، پزشک را درجریان گذاشته و از آن پیشگیری کنید و از زور زدن در هنگام اجابت مزاج پرهیز کنید.
  • پس از انتقال جنین نیاز به رعایت رژیم غذایی خاصی نیست و جهت پیشگیری از یبوست از مواد غذایی حاوی فیبر و سیبزیجات بیشتر استفاده نمایید.
  • نحوه خوابیدن بعد از انتقال جنین چندان اهمیتی ندارد و در هر وضعیتی که احساس راحتی داشته باشید ، بلامانع است.
  • در صورتی که پس از انتقال جنین علائمی از جمله لکه بینی، خونریزی، درد شکم یا تنگی نفس را مشاهده نمودید، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
  • از افراد مبتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا، آبلا مرغان، و... به شدت دوری نمایید.
  • سعی کنید آرام باشید و استرس و نگرانی را از خود دور کنید.
  • بدون اطلاع پزشک خود هیچ داروی دیگری را مصرف نکنید چرا که ممکن است جزو داروهای ممنوع بعد از انتقال باشند.
  • در صورت داشتن سابقه سقط یا زایمان زودرس، مراقبت بیشتری از خود داشته باشید و به محض دیدن هر گونه علائم غیر طبیعی به پزشک خود اطلاع دهید.