میکرواینجکشن

مرحله اول: تحریک تخمک گذاری

در روند میکرو اینجکشن غالبا نیاز به بیش از یک فولیکول یا تخمک است، لذا جهت افزایش تعداد تخمک ها و از طرفی افزایش شانس به دست آوردن تعداد جنین های بیشتر در آزمایشگاه جنین شناسی در ابتدای روند میکرواینجکشن باید تحریک تخمک گذاری به منظور افزایش دسترسی به فولیکولها به عمل آید. برای انجام فرآیند تخمک گیری، فولیکول های (تخمک های) خانم که در سیکل درمان بوده و داروهای تحریک کننده تخمدان استفاده کرده، توسط متخصص زنان و از طریق بیهوشی جمع آوری می شود که به این عمل پانکچر گفته می شود. این فولیکول ها پس از دریافت به محیط آزمایشگاه جنین شناسی منتقل می شود. لازم به ذکر است این فرآیند نیاز به یک بیهوشی سطحی حدود یک ربع دارد. همچنین بیمار هیچ گونه دردی در این عمل حس نخواهد کرد و همان روز مرخص می گردد.

مرحله دوم: جداسازی و بررسی کیفیت تخمک ها

در این مرحله تخمک ها در آزمایشگاه جنین شناسی با استفاده از روش های خاص جداسازی از سلول های اطراف جدا شده و سپس وضعیت تخمک از لحاظ میزان بلوغ و شکل ظاهر و سلامت مورد بررسی قرار می گیرد .اگر در این مرحله تخمک ها دارای شرایط مناسبی باشند، مرحله بعد آغاز می گردد.

مرحله سوم: دریافت نمونه اسپرم و شستشوی اسپرم

همزمان با مرحله تخمک گیری نمونه اسپرم از آقا گرفته می شود. در نمونه گرفته شده موفولوژی (شکل ظاهری)، تعداد و همینطور حرکت اسپرم بررسی می شود. بعد از اطمینان از سلامت و مناسب بودن شرایط اسپرم برای تزریق، شستشو و آماده سازی اسپرم انجام می شود. جداسازی اسپرم و انتخاب اسپرم مناسب بسیار مهم است و نیازمند تجربه و مهارت متخصصین می باشد.

لازم به ذکر است که در روز عمل ارایه کارت شناسایی و شناسنامه زو جین ضروری می باشد .

مرحله چهارم: تزریق اسپرم به تخمک

ابتدا اسپرم های جدا شده به وسیله مکش وارد سوزن می شوند و سپس در داخل ستوپلاسم تخمک تزریق می شوند. برای انجام تزریق اسپرم با استفاده از یک نگهدارنده، تخمک گرفته می شود و سپس سوزن به آرامی داخل ستوپلاسم تخمک تزریق می شود.

مرحله پنجم: نگهداری جنین در انکوباتور

بعد از انجام تزریق، تخمک داخل انکوباتور (محیط شبیه سازی شده رحم مادر) قرار داده می شود. روز بعد تخمک مورد بررسی قرار می گیرد. پس از اطمینان از تشکیل جنین ها، اجازه داده می شود تا جنین ها در فضای انکوباتور باقی بمانند. معمولا 48 تا 120 ساعت (به طور متوسط 72 ساعت) بسته به شرایط و نگهدای جنین ها در انکوباتور نگهداری می شوند.

مرحله ششم: انتقال جنین به داخل رحم

پس از تشکیل جنین ها، انتقال جنین به داخل رحم صورت می گیرد که به این مرحله، انتقال گفته می شود. زمانی که روز انتقال جنین فرا رسید، یک جنین که از سرعت رشد و کیفیت سلولی بهتری برخوردار است انتخاب و به ظرف محیط کشت انتقال جنین منتقل می شود. سپس جنین به وسیله کتتر انتقال جنین از دهانه رحم و سرویکس عبور داده شده و در نقطه ای که دارای حداکثر پتانسیل لانه گزینی است، منتقل می شود. حدود دو هفته پس از قرار گرفتن نطفه درون رحم مادر، خانم می بایست تست باداری انجام دهد تا وقوع بارداری به تأیید برسد.

درصورتی‌که تعداد جنین‌های تشکیل یافته زیاد باشد (و یا در موارد خاص همچون خطر تحریک بیش‌ازحد تخمدان، خونریزی واژینال در هنگام انتقال یا قبل از آن و یا وجود ضایعاتی چون پولیپ و میوم در رحم که عمل انتقال را دچار مشکل نمایند) به تشخیص جنین‌شناس و متخصص زنان، تعدادی از جنین‌ها در صورت رضایت زوجین فریز می‌شوند و چنانچه برای بار دیگر نیاز به تکرار سیکل درمانی باشد، تعدادی از جنین‌های فریز شده از حالت انجماد خارج‌ شده و به رحم مادر منتقل می‌گردند و در دوره‌های بعدی درمان، پروسه‌ی تحریک تخمدان و جمع‌آوری تخمک‌ها حذف خواهد شد.

هورمون پروژسترون نقش مهمی در لانه گزینی جنین در رحم و تداوم بارداری دارد. این هورمون از طرفی باعث استحکام لایه‌های رحم شده و از سوی دیگر انقباضات رحمی را کاهش می‌دهند. لذا تزریق پروژسترون و استفاده از شیاف واژینال آن باید به‌ طور منظم با دستور پزشک در طول بارداری ادامه یابد. پس از انجام دومین آزمون بارداری در صورت اطمینان کامل از عدم وقوع حاملگی لازم است مصرف آن با دستور پزشک قطع شود.

• احساس درد در ناحیه‌ شکم پس از انجام عمل تخمک کشی (پانکچر) ممکن است وجود داشته باشد که چنانچه با مصرف مسکن برطرف نگردد باید با پزشک مشورت کرد. ممکن است لکه بینی یا خونریزی خفیفی طی یک تا دو روز بعد از عمل تخمک کشی دیده شود. چنانچه خونریزی به رنگ قرمز روشن و یا شدید باشد باید سریعاً با پزشک مشورت نمود.
• تا ۲۴ ساعت پس از انجام عمل تخمک کشی ممکن است بیمار دچار تهوع یا سرگیجه‌ خفیف شود که معمولاً از عوارض داروهای بیهوشی است. اگر این حالت پایدار باشد باید با پزشک مشورت کرد.
• ازآنجایی‌که در پاره‌ای از موارد تحریک بیش ‌از حد تخمدان یا هایپراستیمولیشن رخ می‌دهد، لازم است بیمار به علائم این پدیده توجه داشته باشد. این علائم می‌تواند شامل بزرگ شدن شدید تخمدان، درد زیر شکم، تهوع و استفراغ، اتساع شکم و افزایش وزن به دلیل ورم باشد. در صورت بروز این علائم، فرد باید روزانه حدود هشت لیوان آب بنوشد و بلافاصله با کارشناسان مرکز ناباروری تماس بگیرد. این پدیده گرچه بسیار نادر است ولی می‌تواند برای بیمار بسیار خطرناک باشد و با لخته شدن خون در عروق به مغز و ریه‌ها آسیب برساند.
• نشانگان تحریک‌پذیری بیش ‌از اندازه‌ تخمدان‌ها (OHSS) پیامد پاسخ بیش‌از اندازه‌ تخمدان‌ها به داروهای باروری است. به‌طورمعمول به هشت تا ۱۰ فولیکول نیاز است اما گاهی فولیکول‌های بیشتری رشد می‌کنند. این وضعیت ممکن است فقط با اندکی ورم همراه باشد یا ناراحتی‌های بیشتری پدید آورد و گاهی فرد را به بیمارستان بکشاند. پزشکان در بررسی‌های آغازین می‌کوشند آن دسته از زنانی را که ممکن است به چنین عارضه‌ای دچار شوند، شناسایی کنند. مصرف دقیق داروهای باروری نیز می‌تواند از بروز آن پیش‌گیری کند. همچنین، در جریان مصرف داروها چند بار سونوگرافی انجام می‌شود تا پزشکان روند رشد فولیکول‌ها را پیگیری کنند و اگر نشانه‌هایی از بروز نشانگان تحریک‌پذیری بیش ‌از اندازه‌ تخمدان‌ها مشاهده شد، از مقدار مصرف داروها بکاهند.
• در این روش‌ها مثل هر روش دیگر کمک باروری خطر حاملگی چند قلوبی وجود دارد. چندقلوزایی عاملی نامطلوب است زیرا خطر زایمان زودرس و مرگ‌ومیر را در جنین‌ها افزایش می‌دهد.
• خطر بارداری در لوله‌های تخمک ‌بر (لوله‌های فالوپ) به‌جای رحم نیز وجود دارد. این بارداری خارج از رحم چنانچه تشخیص داده نشود، می‌تواند خطرهایی به همراه داشته باشد. ازاین‌رو پس از مثبت شدن آزمون بارداری از مادر می‌خواهند که دو هفته‌ بعد مجددا به سونوگرافی مراجعه نماید تا از سلامت بارداری و اینکه جنین درون رحم یا خارج از آن است، مطلع شود.
• بارداری پس از لقاح در لوله‌ آزمایش همانند بارداری معمولی پیش می‌رود. با این ‌وجود مادران ممکن است احساس نگرانی بیشتری داشته باشند. هرساله بیش از یک‌میلیون نوزاد در جهان به روش لقاح در لوله‌ آزمایش پدید می‌آیند و بررسی‌های گوناگون نشان داده است که مادران آن‌ها و خود آن‌ها هیچ مشکل جدی ندارند.

طول درمان میکرو تحت تاثیر عوامل مختلفی می باشد؛ به نحوی که انجام اقدامات اولیه از جمله معاینات ابتدایی و سونوگرافی حدود دو هفته زمان می برد. پس از آن از زمان شروع تجویز دارو تا مرحله انتقال جنین حدودا 4 تا 6 هفته زمان می گذرد که 2 هفته از این دوره مربوط به دارودرمانی می شود. نمونه‌گیری از اسپرم و انجام تخمک‌کشی در مرکز ناباروری، حدود نیمی از روز زمان می‌برد. پس از دو تا پنج روز مراحل انتقال جنین آغاز می شود که زوجین باید مجددا به مرکز مراجعه نمایند. حدود دو هفته پس از اتمام طول درمان میکرو، آزمایش بتا جهت تست بارداری خانم انجام می شود تا وضعیت بارداری ایشان تعیین گردد.

روش های درمان میکرو اینجکشن و آی وی اف بسیار مشابه هم عمل می کنند. با این تفاوت که در روش میکرو اسپرم به طور مستقیم از طریق سوزن مخصوص به داخل تخمک تزریق می گردد در حالی در روش آی وی اف جهت بارور کردن تخمک، اسپرم در مقابل تخمک قرار داده می شود تا اسپرم خود وارد تخمک شود.

تفاوت دیگری که این دو روش با هم دارند، شرایط زوجین جهت انجام عمل می باشد. روش میکرو اینجشکن در زوج‌های دارای ناباروری از سوی مرد دارای موفقیت بیشتری است. از جمله اشکالات اسپرم که منجر به ناباروری مردان می شود می توان به شکل غیرطبیعی، تعداد کم، تحرک پایین و نیاز به جمع‌آوری اسپرم با جراحی اشاره کرد. همچنین در مورادی مانند چسبندگی‌های حفره لگنی و بسته بودن لوله‌های رحمی خانم نیز می‌توان از این روش استفاده نمود. در حالی که در روش IVF بهترین گزینه برای خانم های زیر 37 سال با BMI کمتر از 30 و دارای ذخیره تخمدانی مناسب می باشد. اگر چه برای طیف وسیعی از مشکلات باروری کاربرد دارد.

به طور کلی، روش میکرواینجکشن در صورت عدم موفقیت در روش آی‌وی‌اف و نیز عدم امکان استفاده از آی‌یوآی، جزو گزینه های نهایی برای درمان انتخاب می شود که با توجه به تفاوت در نحوه لقاح این روش‌ها، معمولاً احتمال چندقلوزایی روش آی‌وی‌اف نسبت به میکرواینجکشن بیشتر می‌باشد

پس از عمل میکرواینجکشن، از آنجا که بارداری به شکل سختی شکل گرفته، نیاز به مراقبت بیشتری نسبت به بارداری عادی می باشد. لذا خانم باید از انجام کارهای سنگین خودداری نماید، تا دو هفته از جابه جایی اجسام سنگین خودداری نموده و تا 24 ساعت پس از انتقال استراحت کامل داشته باشد. اما از بی تحرکی نیز باید اجتناب نماید چرا که این موضوع هم عوارض خود را دارد.

تعیین جنسیت با میکرو اینجکشن و PGD بدین صورت است که پس از انجام لقاح در آزمایشگاه، از هر جنین یک سلول را به منظور تعیین کروموزوم جدا می کنند و سپس مطابق با جنسیت دلخواه زوجین، جنین به رحم خانم منتقل می شود. برای مطالعه بیشتر در این موضوع به لینک مراجعه نمایید.